Новость о том, что найдена считавшаяся почти 100 лет утерянной тетрадь Максима Богдановича, встряхнула не только медийное пространство Беларуси.

Но настоящей сенсацией стало то, что одно из стихотворений в рукописи времен его учебы в лицее в Ярославле было объявлено как неизвестное ранее произведение самого поэта. Правда, сразу же нашлись и скептики: мол, написано оно по-русски, а значит, автоматически не может принадлежать перу белорусского классика. Чтобы попытаться разобраться в ситуации и заодно выяснить, почему же так долго никто не знал, где находится эта культурная ценность, корреспондент БЕЛТА отправился в Институт мировой литературы им. М.Горького Российской академии наук на встречу с заместителем директора института Дарьей Московской: именно она нашла в архивах студенческую тетрадь Максима Богдановича.

Но это – только авторский перевод на русский язык, а вот оригинал на белорусском еще предстоит разыскать.
Возможно, неизвестная ранее тетрадь со стихами Максима Богдановича предназначалась им для оценки Максиму Горькому.

Замест прадмовы

Гадоў пятнаццаць таму сеў я пісаць манаграфію, прысвечаную гістарычным аспектам беларускай журналістыкі. Працаваў, прызнаюся, з імпэтам. І чым падрабязней унікаў у мінуўшчыну нашай інфармацыйнай прасторы, тым больш выразна ў маім уяўленні вымалёўваўся вобраз Інфармацыйнага Дрэва Беларусі з глыбокім гістарычным карэннем і кронай, скіраванай у вечнасць. Яго галіны — творчыя напрамкі ды разнастайныя віды медыя, а лістота — асобы журналістаў, рэдактараў і публіцыстаў. Мінае час: увосень ападае лістота — журналісты паміраюць або сыходзяць з прафесіі, а ўвесну прабіваецца зеляніна — прыходзяць у друк выпускнікі журфака БДУ, поўныя амбіцый і патэнцыялу.

Некалькі падказак-арыенціраў для пошукаў

У даследаваннях жыцця і спадчыны першадрукара — Францыска Скарыны — шмат загадак і таямніц. Так, мы пакуль не ведаем, дзе памёр і дзе спачывае гэты асветнік, нястомны працаўнік, прыхільнік збліжэння і ўзаемаразумення ўсіх народаў і канфесій, асабліва хрысціянскіх.

Успаміны
Вера Міцкевіч

 Швагер Якуба Коласа — ахвяра ГУЛАГа

У сучасным літаратуразнаўстве разгорнута негалосная палеміка наконт аўтарства верша «Пасеклі наш край папалам». Ёсць два меркаванні: Алесь Дудар і Уладзімір Дубоўка. Прыхільнікі абодвух меркаванняў спасылаюцца на адпаведныя дакументы архіваў. Паспрабуем і мы разабрацца ў гэтым пытанні пры дапамозе дакументаў Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь (далей НАРБ, ф. 4п, в. 1).

З размовы:

— Ён лічыў сваімі настаўнікамі Янку Купалу і Якуба Коласа, бо ў паэзіі бачыў архітэктуру і наадварот.

— Так, і помнікі Коласу і Купалу ён таксама стварыў. Ён лічыў, што паэзія і архітэктура непарыўныя. Ён жа і сам пра гэта пісаў. Яго дзённікі — гэта само сабой, але ён жа пісаў і вершы.